Het Weefhuis, Zaandijk

 

In de tuin van het omstreeks 1650 gebouwde Zaandijkse Weefhuis bevindt zich een beeldengroep. Het stenen, in Italië gemaakte vijftal staat al zo’n twee eeuwen te pronken in het hart van het beschermde dorpsgezicht. Het zijn de uit marmer gehakte wijngod Bacchus (brenger van dronkenschap, beschaving en inspiratie in de schone kunsten) en de zandstenen beelden Morgen, Middag, Avond en Nacht. De groep is een mengeling van mannen en vrouwen. En wie weet staat er ook een derde sekse tussen.

Aan de godennaam is overigens een interessant mythologisch verhaal verbonden. In de derde eeuw na Christus werkten Sergius en Bacchus als officieren in het Romeinse leger. Volgens de historische bronnen waren ze onafscheidelijk. De twee geliefden werden beschuldigd van sympathie voor het christendom. Toen de keizer hen als test uitnodigde om gezamenlijk een offer aan de Romeinse goden te brengen, sloegen ze dat af. Het betekende hun doodvonnis. Voordat de straf ten uitvoer werd gebracht, probeerde de keizer hen te vernederen door hen gehuld in vrouwenkleren door de stad te voeren. Sergius en Bacchus reageerden er met humor en zang op: ‘Als bruiden heeft U ons gekleed en ons aaneen gesmeed voor Uw aangezicht.’

In de Oosterse kerk zijn Bacchus en Sergius populaire heiligen geworden en gebleven. Hun verhaal klinkt door in bijna vergeten liturgische teksten waarin mannen over hun verbondenheid een zegen ontvangen. Of de relatie tussen beide Romeinse officieren binnen het christendom altijd op de juiste waarde wordt geschat, is overigens de vraag.